Koszt najmy samochodu szkodą podlegającą naprawieniu.
data dodania: 2016-05-20
Ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej wypłaca odszkodowanie w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym sprawcy szkody. Zakres akcesoryjnej odpowiedzialności ubezpieczyciela pokrywa się co do zasady z zakresem odpowiedzialności cywilnoprawnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym wynikającym z przepisów kodeksu cywilnego określających zakres odpowiedzialności odszkodowawczej. Zgodnie z art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła i zgodnie z art. 361 § 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Problem czy ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody odpowiada za szkodę w postaci kosztów wynajmu samochodu może być z zasady rozpatrywany na kilka sposobów.
Po pierwsze można twierdzić, że utrata możliwości korzystania z pojazdu jest szkodą niemajątkową, polegającą na dyskomforcie lub niewygodzie posiadacza pojazdu, niepodlegającą naprawieniu. Ten bowiem rodzaj szkody może być kompensowany zadośćuczynieniem pieniężnym tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie.
Według poglądów przeciwnych w takim przypadku odpowiedzialność odszkodowawcza obejmuje utratę możliwości korzystania z rzeczy. W takim ujęciu kompensacja tego uszczerbku majątkowego polega na zapłacie sumy pieniężnej równej wydatkom koniecznym do wynajęcia pojazdu, pomniejszonym o normalne, nieponiesione koszty eksploatacji własnego pojazdu.
Wg prezentowanej teorii komercjalizacji pozbawienie możliwości korzystania z przedmiotów majątkowych stanowi szczególny rodzaj szkody majątkowej. Chodzi o taką sytuację, gdzie zaspokajane są potrzeby, które mogą być zaspokajane przez skorzystania z cudzej usługi lub najmu przedmiotu zastępczego. Co ważne szkoda taka występuje niezależne od tego, czy poszkodowany rzeczywiście korzystał odpłatnie z przedmiotu zastępczego, bo istotą tak rozumianej szkody jest utracona wartość użytkowa.
Co do ostatniego z tych poglądów (teorii komercjalizacji) to trudno dla niej znaleźć przekonywujące uzasadnienie. Szkody nie stanowi sama utrata możliwości korzystania z pojazdu.
Inaczej jest jednak w sytuacji gdy poszkodowany poniósł wydatki na pozyskanie pojazdu zastępczego w okresie naprawy albo (w przypadku szkody całkowitej) w okresie niezbędnym do nabycia nowego pojazdu. Są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które nie powstałyby gdyby to zdarzenie nie zaistniało (art. 361 § 2 k.c.). Stratą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. są objęte także te wydatki, które służą ograniczeniu lub zapobieżeniu negatywnym następstwom majątkowym doznanym przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu.
Zakresem odpowiedzialności odszkodowawczej są objęte wyłącznie te negatywne majątkowe następstwa w majątku poszkodowanego, które pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym (art. 361 § 1 k.c.).
Następstwem uszkodzenia lub zniszczenia pojazdu jest utrata możliwości korzystania z rzeczy szczególnego rodzaju, która w życiu codziennym jest nie tylko podstawowym narzędziem służącym do wykonywania działalności zawodowej albo gospodarczej, ale także służy do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i społecznych. W konsekwencji, naprawieniu szkody w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej, podlegają także wydatki poniesione przez poszkodowanego posiadacza pojazdu w okresie, w którym faktycznie nie mógł on korzystać z własnego pojazdu, gdyż są to wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione.
Co ważne w przypadku szkody całkowitej odpowiedzialność odszkodowawcza nie ogranicza się do kosztów najmu pojazdu do chwili wypłaty odszkodowania. Odpowiedzialność ta obejmuje koszty najmu pojazdu do chwili nabycia kolejnego.
Podsumowując:
1) niemożność korzystania z pojazdu mechanicznego jako składnika majątkowego stanowi źródło szkody o charakterze niemajątkowym, polegającej na dyskomforcie spowodowanym niedogodnościami posiadacza pojazdu wynikającymi z niemożliwości korzystania z tego składnika majątkowego. Ale ta krzywda nie podlega naprawieniu.
2) niemożność korzystania z pojazdu może być źródłem szkody o charakterze majątkowym wtedy, gdy spowoduje wydatki posiadacza uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu na najem pojazdu zastępczego. Ta szkoda podlega naprawieniu. Naprawienie szkody obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego albo do naprawy uszkodzonego pojazdu (SN w uchwale z 22.11.2013r. III CZP 76/13).
Po pierwsze można twierdzić, że utrata możliwości korzystania z pojazdu jest szkodą niemajątkową, polegającą na dyskomforcie lub niewygodzie posiadacza pojazdu, niepodlegającą naprawieniu. Ten bowiem rodzaj szkody może być kompensowany zadośćuczynieniem pieniężnym tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie.
Według poglądów przeciwnych w takim przypadku odpowiedzialność odszkodowawcza obejmuje utratę możliwości korzystania z rzeczy. W takim ujęciu kompensacja tego uszczerbku majątkowego polega na zapłacie sumy pieniężnej równej wydatkom koniecznym do wynajęcia pojazdu, pomniejszonym o normalne, nieponiesione koszty eksploatacji własnego pojazdu.
Wg prezentowanej teorii komercjalizacji pozbawienie możliwości korzystania z przedmiotów majątkowych stanowi szczególny rodzaj szkody majątkowej. Chodzi o taką sytuację, gdzie zaspokajane są potrzeby, które mogą być zaspokajane przez skorzystania z cudzej usługi lub najmu przedmiotu zastępczego. Co ważne szkoda taka występuje niezależne od tego, czy poszkodowany rzeczywiście korzystał odpłatnie z przedmiotu zastępczego, bo istotą tak rozumianej szkody jest utracona wartość użytkowa.
Co do ostatniego z tych poglądów (teorii komercjalizacji) to trudno dla niej znaleźć przekonywujące uzasadnienie. Szkody nie stanowi sama utrata możliwości korzystania z pojazdu.
Inaczej jest jednak w sytuacji gdy poszkodowany poniósł wydatki na pozyskanie pojazdu zastępczego w okresie naprawy albo (w przypadku szkody całkowitej) w okresie niezbędnym do nabycia nowego pojazdu. Są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które nie powstałyby gdyby to zdarzenie nie zaistniało (art. 361 § 2 k.c.). Stratą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. są objęte także te wydatki, które służą ograniczeniu lub zapobieżeniu negatywnym następstwom majątkowym doznanym przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu.
Zakresem odpowiedzialności odszkodowawczej są objęte wyłącznie te negatywne majątkowe następstwa w majątku poszkodowanego, które pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym (art. 361 § 1 k.c.).
Następstwem uszkodzenia lub zniszczenia pojazdu jest utrata możliwości korzystania z rzeczy szczególnego rodzaju, która w życiu codziennym jest nie tylko podstawowym narzędziem służącym do wykonywania działalności zawodowej albo gospodarczej, ale także służy do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i społecznych. W konsekwencji, naprawieniu szkody w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej, podlegają także wydatki poniesione przez poszkodowanego posiadacza pojazdu w okresie, w którym faktycznie nie mógł on korzystać z własnego pojazdu, gdyż są to wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione.
Co ważne w przypadku szkody całkowitej odpowiedzialność odszkodowawcza nie ogranicza się do kosztów najmu pojazdu do chwili wypłaty odszkodowania. Odpowiedzialność ta obejmuje koszty najmu pojazdu do chwili nabycia kolejnego.
Podsumowując:
1) niemożność korzystania z pojazdu mechanicznego jako składnika majątkowego stanowi źródło szkody o charakterze niemajątkowym, polegającej na dyskomforcie spowodowanym niedogodnościami posiadacza pojazdu wynikającymi z niemożliwości korzystania z tego składnika majątkowego. Ale ta krzywda nie podlega naprawieniu.
2) niemożność korzystania z pojazdu może być źródłem szkody o charakterze majątkowym wtedy, gdy spowoduje wydatki posiadacza uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu na najem pojazdu zastępczego. Ta szkoda podlega naprawieniu. Naprawienie szkody obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego albo do naprawy uszkodzonego pojazdu (SN w uchwale z 22.11.2013r. III CZP 76/13).