Strona Kancelaria Radcy Prawnego Warszawa kancelariakupczynski.pl używa mechanizmu ciasteczek (Cookie). Więcej informacji znajdą Państwo w Polityce Cookies. Zamknij okno
Normy zatrudnienia pielęgniarek.
data dodania: 2016-11-12

W ustawie o działalności leczniczej i aktach wykonawczych do tej ustawy został określony sposób ustalania norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. Nie budzi wątpliwości, że te normy nie dotyczą podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami. Jednak jednocześnie ustawodawca w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stanowi, że świadczeniodawca (czyli podmiot leczniczy) udzielający świadczeń szpitalnych stosuje normy zatrudnienia pielęgniarek i położonych z uwzględnieniem przepisów ustawy o działalności leczniczej.

Pytanie jest takie : czy takie odesłanie w ustawie o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych oznacza, że normy zatrudnienia pielęgniarek i położnych określone dla podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami mają zastosowanie do podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami?

§ 5 ust. 4 rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 22 listopada 2013r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (dalej : rozporządzenie w sprawie świadczeń szpitalnych) stanowi, że „zapewnienie opieki pielęgniarskiej lub położnych w zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozporządzeniu, następuje z uwzględnieniem minimalnej liczby pielęgniarek lub położnych ustalonej na podstawie przepisów o działalności leczniczej”.

Rozporządzenie w sprawie świadczeń szpitalnych zostało wydane przez ministra zdrowia w wypełnieniu delegacji ustawowej zawartej w art. 31d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przepis ten ma następujące brzmienie: „Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzeń, w poszczególnych zakresach, o których mowa w art. 15 ust. 2 pkt 1-8 i 10-13, wykazy świadczeń gwarantowanych wraz z "określeniem warunków realizacji danego świadczenia gwarantowanego, w tym dotyczących personelu medycznego i wyposażenia w sprzęt i aparaturę medyczną, mając na uwadze konieczność zapewnienia wysokiej jakości świadczeń opieki zdrowotnej oraz właściwego zabezpieczenia tych świadczeń.”

Zgodnie zaś z art. 5 pkt 41 lit. „a” ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych świadczeniodawcą jest m.in. „podmiot wykonujący działalność leczniczą w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej”.

Z wyżej przedstawionych uregulowań wynika, że normy zatrudnienia personelu medycznego dotyczą wszystkich podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych w rodzaju leczenie szpitalne, a więc zarówno tych będących przedsiębiorcami jak i niebędącymi przedsiębiorcami. Wniosek taki jest tym bardzie uzasadniony, że w obecnym stanie prawnym nie ma podziału na „publiczne” podmioty lecznicze i „prywatne” podmioty lecznicze w każdym razie w zakresie możliwości kontraktowania świadczeń z płatnikiem środków publicznych (Narodowym Funduszem Zdrowia).

Jednak to co byłoby jasne na podstawie powyższych przepisów nie jest już jasne jeżeli uwzględni się uregulowania ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej. Zgodnie z art. 50 ust. 1 zd. 1 ustawy o działalności leczniczej : „Podmiot leczniczy niebędący przedsiębiorcą stosuje minimalne normy zatrudnienia pielęgniarek”. Normy te ustala kierownik podmiotu leczniczej po zasięgnięciu opinii wskazanych w art. 50 ust. 1 podmiotów. Art. 50 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej zawiera delegację dla ministra zdrowia do wydania rozporządzania : określającego : „sposób ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek w podmiotach określonych w ust. 1, mając na celu zapewnienie właściwej jakości i dostępności świadczeń zdrowotnych”. Wykonaniu tej delegacji minister zdrowia wydał rozporządzenie z dnia 28 grudnia 2012r. w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami.

Zakładając zatem racjonalność ustawodawcy (a tak należy czynić zawsze poddając jakiś przepis wykładni) i mając na względzie zasadę wykładnie, że każde uregulowanie zostało wprowadzone w jakimś celu i w procesie wykładni nie można pomijać, należy uznać, że sposób ustalania norm zatrudnienia personelu pielęgniarskiego określone w ustawie o działalności leczniczej i rozporządzeniu ministra zdrowia w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, stosuje się tylko do podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami. W konsekwencji § 5 ust. 4 rozporządzenia w sprawie świadczeń szpitalnych ma sens tylko odnośnie podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami, bo tylko ich dotyczą normy zatrudnienia pielęgniarek określone w przepisach o działalności leczniczej. Można zatem tym przepisom zaproponować następującą wykładnię : podmioty lecznicze będące przedsiębiorcami są zobowiązane co najmniej zapewnić taką obsadę pielęgniarską jaka wynika z przepisów rozporządzenia w sprawie świadczeń szpitalnych i zarządzeń prezesa NFZ (jeżeli chcą kontraktować świadczenia z NFZ) a podmioty lecznicze niebędące przedsiębiorcami dodatkowo powinny uwzględniać przepisy o działalności leczniczej.

Można jednak bronić innego rozumienie ww. przepisów (tak w każdym razie czynią przedstawiciele ministerstwa finansów w różnych wypowiedziach publicznych twierdząc, że normy zatrudnienia pielęgniarek wiążą również podmioty lecznicze będące przedsiębiorcami). Problemem jest to, że rozumienie jest oparte głównie o wykładnię funkcjonalną (czyli uwzględniającą cel uregulowania, jakie te uregulowanie powinno realizować), a tak jak wiadomo jest dopiero czwarta w kolejności. Można mianowicie twierdzić, że uregulowanie zawarte w § 5 ust. 4 rozporządzenia w sprawie świadczeń szpitalnych dotyczy wszystkich podmiotów leczniczych (będących i niebędących przedsiębiorcami) i ma ono taki sens, że nakazuje wszystkim podmiotom leczniczym stosowanie takiego sposoby ustalania norm zatrudnienia pielęgniarek jakie stosują podmioty lecznicze niebędące przedsiębiorcami. Tyle że jest to nieco „karkołomna” wykładnia i można jej postawić jeden zasadniczy zarzut – po co w takim razie ustawodawca w ustawie o działalności leczniczej ograniczył się do do ustalenia norm tylko dla podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami? Gdyby celem ustawodawcy było aby te normy miały zastosowanie również do przedsiębiorców będących przedsiębiorcami to takiego ograniczenia po prostu nie wprowadzałby. Ale z kolei można to wyjaśnić w następujący sposób: 1) po pierwsze ustawa o działalności leczniczej regulują wyłącznie ustalenie norm zatrudnienia pielęgniarek dla podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami a podmiotu będące przedsiębiorcami takich norm nie muszą ustalać ale 2) jeżeli te podmioty lecznicze będące przedsiębiorcami chcę kontraktować świadczenia szpitalne z NFZ to to normy zatrudnienia wynikające z ustawy o działalności leczniczej już muszą stosować (i taki jest sens odwołania zawartego w § 5 ust. 4 rozporządzenia w sprawie świadczeń szpitalnych dotyczy wszystkich podmiotów leczniczych).