Podmiot leczniczy w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.
data dodania: 2018-03-10
Pojęcie podmiotu leczniczego jest jednym z kluczowych dla zrozumienia sposobu uregulowania rynku medycznego, przy czym chodzi o uregulowanie, którego punktem odniesienie są podmiotu udzielające świadczeń zdrowotnych. Te podmiotu ustawodawca nazywa podmiotami leczniczymi, ale samej definicji pojęcia podmiotu leczniczego obecnie obowiązujące przepisy nie regulują. Zamiast tej definicji ustawodawca podaje pewne kategorie podmiotów (przy czym są to kategorie różne wyodrębnione na podstawie różnych kryteriów) dodając , że są one podmiotami w takim zakresie w jakim wykonują działalność leczniczą. W istocie pojęcie podmiotu leczniczego jest pewną zbiorczą kategorią różnych podmiotów (przy czym nie chodzi wyłącznie o podmioty wyposażone w podmiotowość prawną czy tzw. ułomne osoby prawne), dla których cechą wyróżniającą spośród innych podmiotów jest prowadzenie działalności leczniczej. W ten sposób kluczowe dla pojęcia podmiotu leczniczego staje się pojęcie działalności leczniczej
Kategorie podmiotów jakie ustawodawca zalicza do podmiotów leczniczych wymienia art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej. Zgodnie z tym przepisem podmiotami leczniczymi są:
1) przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej jak to mówi przepis „we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej” (art. 4 ust. 1 pkt 1) ;
2) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (art. 4 ust. 1 pkt 2),
3) jednostki budżetowe, w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej lub położną podstawowej opieki zdrowotnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (art. 4 ust. 1 pkt 3),
4) instytuty badawcze, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (art. 4 ust. 1 pkt 4);
5) fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej (art. 4 ust. 1 pkt 5);
6) posiadające osobowość prawną jednostki organizacyjne stowarzyszeń (art. 4 ust. 1 pkt 5a)
7) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (art. 4 ust. 1 pkt 6),
8) jednostki wojskowe (art. 4 ust. 1 pkt 7).
Końcowy fragment art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej stanowi, że te w/w podmioty są podmiotami leczniczymi w takim zakresie w jakim wykonują działalność leczniczą. Oznacza to, że te podmioty mogą wykonywać również inna działalność niż działalność leczniczą, ale w tym zakresie w jakim wykonują tę inną działalność leczniczą nie są uznawane przez ustawodawcę za podmioty lecznicze. Z takiego uregulowania pojęcia podmiotów leczniczych wynika, że jest to definicja z punktu widzenia funkcjonalności. Tym bowiem co przesądza o zaliczeniu danego podmiotu do kategorii podmiotów działalności jest prowadzenie przez ten podmiot działalności leczniczej. Prowadzenie działalności leczniczej jest jedyną cechą decydujące o tym czy dany podmiot jest czy nie jest podmiotem leczniczym, bo z art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej wynika, że potencjalnie każdy podmiot (tj. każdy podmiot, któremu w sensie prawnym może przypisać prawa i obowiązki) może potencjalnie być podmiotem leczniczym.
Co należy rozumieć zaś pod pojęciem działalności leczniczej? Odpowiedź na to pytanie zawiera art. 3 ust. 1 i ust. 2 ustawy o działalności leczniczej. Zgodnie z tymi uregulowaniami działalnością leczniczą jest działalność polegająca na udzielania świadczeń zdrowotnych (art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej) i działalność polegająca na promocji zdrowia i realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia (art. 3 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej). W tym ostatnim przypadku chodzi o tzw. szpitale kliniczne, w których we współpracy z uczelniami medycznymi kształceni są studenci kierunków medycznych.
A co to są z kolei świadczenia zdrowotne? To pojęcie ustawodawca też zdefiniował postanawiając, że są to działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia i inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia (art. 2 ust. 1 pkt 10) ustawy o działalności leczniczej). Ta definicja nie odbiega od tego co w życiu codziennym uważa się za świadczenia zdrowotne, czyli ogólnie mówiąc leczenia i czynności „pomocniczych” dla tego leczenia.
Podsumowując : definicja podmiotu leczniczego odwołuje się do rodzaju wykonywanej aktywności, czyli wykonywaniu przez dany podmiot działalności leczniczej. Ta definicja nie tworzy nowych tworów prawnych w sensie nowych podmiotów prawnych czy szerzej podmiotów mogących podmiotem praw i obowiązków, ale spośród nich wyodrębnia te wykonujące działalność leczniczą i określa je zbiorczą kategorią podmiotów leczniczych. Dlatego też dużo ważniejsze znacznie na gruncie ustawy o działalności leczniczej ma pojęcie działalności leczniczej, bo samo pojęcia podmiotu leczniczego jest wyłącznie pochodną pojęcia działalności leczniczej. Dodatkowo należy jeszcze zauważyć, że pojęciem nadrzędnym dla pojęcie podmiotu leczniczego jest pojęcie podmiotu wykonującego działalność leczniczą.
1) przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej jak to mówi przepis „we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej” (art. 4 ust. 1 pkt 1) ;
2) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (art. 4 ust. 1 pkt 2),
3) jednostki budżetowe, w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej lub położną podstawowej opieki zdrowotnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (art. 4 ust. 1 pkt 3),
4) instytuty badawcze, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (art. 4 ust. 1 pkt 4);
5) fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej (art. 4 ust. 1 pkt 5);
6) posiadające osobowość prawną jednostki organizacyjne stowarzyszeń (art. 4 ust. 1 pkt 5a)
7) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (art. 4 ust. 1 pkt 6),
8) jednostki wojskowe (art. 4 ust. 1 pkt 7).
Końcowy fragment art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej stanowi, że te w/w podmioty są podmiotami leczniczymi w takim zakresie w jakim wykonują działalność leczniczą. Oznacza to, że te podmioty mogą wykonywać również inna działalność niż działalność leczniczą, ale w tym zakresie w jakim wykonują tę inną działalność leczniczą nie są uznawane przez ustawodawcę za podmioty lecznicze. Z takiego uregulowania pojęcia podmiotów leczniczych wynika, że jest to definicja z punktu widzenia funkcjonalności. Tym bowiem co przesądza o zaliczeniu danego podmiotu do kategorii podmiotów działalności jest prowadzenie przez ten podmiot działalności leczniczej. Prowadzenie działalności leczniczej jest jedyną cechą decydujące o tym czy dany podmiot jest czy nie jest podmiotem leczniczym, bo z art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej wynika, że potencjalnie każdy podmiot (tj. każdy podmiot, któremu w sensie prawnym może przypisać prawa i obowiązki) może potencjalnie być podmiotem leczniczym.
Co należy rozumieć zaś pod pojęciem działalności leczniczej? Odpowiedź na to pytanie zawiera art. 3 ust. 1 i ust. 2 ustawy o działalności leczniczej. Zgodnie z tymi uregulowaniami działalnością leczniczą jest działalność polegająca na udzielania świadczeń zdrowotnych (art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej) i działalność polegająca na promocji zdrowia i realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia (art. 3 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej). W tym ostatnim przypadku chodzi o tzw. szpitale kliniczne, w których we współpracy z uczelniami medycznymi kształceni są studenci kierunków medycznych.
A co to są z kolei świadczenia zdrowotne? To pojęcie ustawodawca też zdefiniował postanawiając, że są to działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia i inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia (art. 2 ust. 1 pkt 10) ustawy o działalności leczniczej). Ta definicja nie odbiega od tego co w życiu codziennym uważa się za świadczenia zdrowotne, czyli ogólnie mówiąc leczenia i czynności „pomocniczych” dla tego leczenia.
Podsumowując : definicja podmiotu leczniczego odwołuje się do rodzaju wykonywanej aktywności, czyli wykonywaniu przez dany podmiot działalności leczniczej. Ta definicja nie tworzy nowych tworów prawnych w sensie nowych podmiotów prawnych czy szerzej podmiotów mogących podmiotem praw i obowiązków, ale spośród nich wyodrębnia te wykonujące działalność leczniczą i określa je zbiorczą kategorią podmiotów leczniczych. Dlatego też dużo ważniejsze znacznie na gruncie ustawy o działalności leczniczej ma pojęcie działalności leczniczej, bo samo pojęcia podmiotu leczniczego jest wyłącznie pochodną pojęcia działalności leczniczej. Dodatkowo należy jeszcze zauważyć, że pojęciem nadrzędnym dla pojęcie podmiotu leczniczego jest pojęcie podmiotu wykonującego działalność leczniczą.