Udzielenia zabezpieczenia można żądać w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny. Zabezpieczenia można żądać w każdej sprawie, w której istnieje dopuszczalność drogi sądowej, choćby była ona objęta zapisem na sąd polubowny. Przyjmuje się, że udzielenie zabezpieczenia zależy od dopuszczalności w ogóle postępowania cywilnego, w tym także dopuszczalności drogi sądowej.

Przesłanką postępowania zabezpieczającego jest oczywiście również jurysdykcja krajowa sądów polskich w sprawie, w której żąda się zabezpieczenia.

Z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia może wystąpić każda strona lub każdy uczestnik postępowania. Ze sformułowania tego wynika, że uprawniony jest nie tylko powód czy wnioskodawca, lecz także pozwany, interwenient uboczny lub uczestnik, który wykaże potrzebę zabezpieczenia swego prawa. Pozwany może domagać się udzielenia zabezpieczenia w sprawie, w której jest równocześnie powodem wzajemnym.

Stronami postępowania zabezpieczającego są uprawniony i obowiązany.

Istnienie przesłanek postępowanie zabezpieczającego (warunkujących dopuszczalność prowadzenia postępowania zabezpieczającego) nie oznacza, że zabezpieczenie zostanie udzielone. Zostanie ono udzielone jeżeli zostaną podstawy udzielenia zabezpieczenie, które dwie: (i) istnienie roszczenia podlegającego zabezpieczeniu oraz (ii) istnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia (art. 730(1) k.p.c.).

Muszą one być wykazane łącznie. Brak tych podstaw lub ich niewykazanie powoduje oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia.

Przez „roszczenie” należy rozumieć każde uprawnienie podlegające ochronie prawnej, sytuację prawną danego przedmiotu lub roszczenie procesowe, będące przedmiotem postępowania cywilnego, w związku z którym zabezpieczenie orzeczono.

Żądający udzielenia zabezpieczenia musi uprawdopodobnić istnienie roszczenia oraz to, że roszczenie to mu przysługuje, czyli musi wykazać wiarygodność roszczenia. Wnioskodawca zatem musi przytoczyć takie okoliczności, z których będzie wynikać, że roszczenie mu przysługuje, a okoliczności te będą przez niego uprawdopodobnione. Przyjmuje się, że uprawdopodobnienie musi obejmować podstawę faktyczną i prawną roszczenia.

Wykazanie prawdopodobieństwa roszczenia może być przeprowadzone za pomocą takich niesformalizowanych środków, jak: pisemne oświadczenia osób trzecich, przesłuchanie stron lub strony bądź świadków, dokumenty. Zawarte we wniosku o udzielenie zabezpieczenia same twierdzenia uprawnionego o istnieniu roszczenia nie stanowią jego uprawdopodobnienia. Roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli prima facie istnieje znaczna szansa na jego istnienie, co nie wyklucza tego, że w świetle głębszej analizy stanu faktycznego i prawnego wniosek może okazać się bezzasadny.

Druga przesłanka udzielenia zabezpieczenia : interes prawny oznacza taką sytuację, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Bardziej ogólnie można powiedzieć, że brak zabezpieczenia uniemożliwi udzielenie uprawnionemu należytej ochrony prawnej, a o istnieniu podstawy zabezpieczenia można więc mówić wtedy, gdy bez zabezpieczenia ochrona prawna udzielona w merytorycznym orzeczeniu w sprawie okaże się niepełna.

Jako okoliczności, które mogą uniemożliwić lub poważnie utrudnić wykonanie orzeczenia w sprawach dotyczących roszczeń pieniężnych, wymienia się m.in. wyzbywanie się przez obowiązanego majątku lub zajęcie części majątku przez komornika, utratę pracy przez obowiązanego lub zaprzestanie działalności gospodarczej, zagrożenie upadłością. Obawa uszczuplenia majątku obowiązanego musi mieć charakter realny, a nie jedynie hipotetyczny. W sprawach dotyczących roszczeń niepieniężnych konieczne jest uprawdopodobnienie, iż istnieje realne zagrożenie zaistnienia zmian w stanie faktycznym tego rodzaju, że ich późniejsze odwrócenie nie będzie możliwe, co w konsekwencji uniemożliwi wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia.

Celem postępowania zabezpieczającego jest zapewnienie wykonalności orzeczeń, które nadają się do wykonania w drodze egzekucyjnej, oraz zapewnienie skuteczności orzeczeń, które nie nadają się do egzekucji, oraz tymczasowe zaspokojenie roszczeń osób uprawnionych w takim zakresie, w jakim pozwalają na to przepisy postępowania zabezpieczającego.

Konieczność uprawdopodobnienia odnosi się zarówno do roszczenia, jak i do istnienia interesu prawnego w dokonaniu zabezpieczenia.

W przypadkach określonych w art. 753 i 753(1) k.p.c. jedyną podstawą zabezpieczenia jest uprawdopodobnienie roszczenia.