Odsetki – jak się liczy?
data dodania: 2016-07-12
Dnia 1 stycznia 2016r. weszły życie przepisy zmieniające uregulowania dotyczące odsetek (ustawa z dnia 9 października 2015r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw). Celem wprowadzonych zmian było wprowadzenie jednolitego mechanizmu obliczania odsetek w szeroko pojętych stosunkach cywilnych, tj. w stosunkach pomiędzy konsumentami, pomiędzy przedsiębiorcami oraz pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami. Ten jednolity mechanizm dotyczy zarówno odsetek kapitałowych jak i odsetek za opóźnienie.
Od dnia 01 stycznia 2016r. obliczanie odsetek, zarówno kapitałowych i odsetek za opóźnienie, jest oparte na stopie referencyjnej NBP (stopa referencyjna to stopa to oprocentowanie bonów pieniężnych emitowanych przez NBP w ramach operacji otwartego rynku). Ten mechanizm obliczania odsetek w oparciu o stopę referencyjną NBP ma zastosowania w stosunkach pomiędzy osobami prywatnymi, między osobami prywatnymi a przedsiębiorcami i między przedsiębiorcami.
Zgodnie z nowymi uregulowaniami jeżeli strony nie określiły wysokości odsetek kapitałowych wierzycielowi należą się odsetki w wysokości stopy referencyjnej NBP powiększonej i 3,5 % (art. 359 § 2 k.c.).
Odsetki za opóźnienie stanowią stopę referencyjną NBP powiększoną o 5,5 % (art. 481 § 2 k.c.). Dotyczy to sytuacji gdy strony nie określiły wysokości odsetek za opóźnienie. Jeżeli jednak wierzytelność została oprocentowana według stopy wyższej to wierzycielowi należą się odsetki według tej stopy wyższej.
W stosunkach między przedsiębiorcami obowiązują „odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych” (art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych). Obliczą się je przez dodanie do stopy referencyjnej NBP 8% (art. 4 pkt 3 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych). Do dnia 31 grudnia 2015r. odsetki te były obliczane zgodnie z uregulowaniami ustawy ordynacja podatkowa).
W stosunkach między przedsiębiorcami jeżeli strony umowy określiły termin zapłaty dłuższy niż 30 dni wierzycielowi po upływie tego okresu należą się odsetki ustawowe, a nie odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Inaczej jest w przypadku gdy przedsiębiorcy w ogóle w umowie nie określili terminu zapłaty. Wówczas bowiem wierzycielowi należą się odsetki za opóźnienie a transakcjach handlowych.
Ustawa o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw zmieniła również sposób określania odsetek maksymalnych. Maksymalna wysokość odsetek kapitałowych wynosi w stosunku rocznym dwukrotność odsetek ustawowych, czyli dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 3,5 % (art. 359§ 2 (1)k.c.). Z kolei maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie wynosi dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie, czyli dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 % (art. 481§ 2 (1)k.c.).
Jeżeli strony w umowie zastrzegły wyższe odsetki ustawowe lub wyższe odsetki ustawowe za opóźnienie wierzycielowi należą się w obu przypadkach odsetki maksymalne. Dotyczy to stosunków z udziałem konsumentów oraz w stosunków, których stronami są przedsiębiorcy.
Zgodnie z nowymi uregulowaniami jeżeli strony nie określiły wysokości odsetek kapitałowych wierzycielowi należą się odsetki w wysokości stopy referencyjnej NBP powiększonej i 3,5 % (art. 359 § 2 k.c.).
Odsetki za opóźnienie stanowią stopę referencyjną NBP powiększoną o 5,5 % (art. 481 § 2 k.c.). Dotyczy to sytuacji gdy strony nie określiły wysokości odsetek za opóźnienie. Jeżeli jednak wierzytelność została oprocentowana według stopy wyższej to wierzycielowi należą się odsetki według tej stopy wyższej.
W stosunkach między przedsiębiorcami obowiązują „odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych” (art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych). Obliczą się je przez dodanie do stopy referencyjnej NBP 8% (art. 4 pkt 3 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych). Do dnia 31 grudnia 2015r. odsetki te były obliczane zgodnie z uregulowaniami ustawy ordynacja podatkowa).
W stosunkach między przedsiębiorcami jeżeli strony umowy określiły termin zapłaty dłuższy niż 30 dni wierzycielowi po upływie tego okresu należą się odsetki ustawowe, a nie odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Inaczej jest w przypadku gdy przedsiębiorcy w ogóle w umowie nie określili terminu zapłaty. Wówczas bowiem wierzycielowi należą się odsetki za opóźnienie a transakcjach handlowych.
Ustawa o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw zmieniła również sposób określania odsetek maksymalnych. Maksymalna wysokość odsetek kapitałowych wynosi w stosunku rocznym dwukrotność odsetek ustawowych, czyli dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 3,5 % (art. 359§ 2 (1)k.c.). Z kolei maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie wynosi dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie, czyli dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 % (art. 481§ 2 (1)k.c.).
Jeżeli strony w umowie zastrzegły wyższe odsetki ustawowe lub wyższe odsetki ustawowe za opóźnienie wierzycielowi należą się w obu przypadkach odsetki maksymalne. Dotyczy to stosunków z udziałem konsumentów oraz w stosunków, których stronami są przedsiębiorcy.