Rozwiązanie umowy o pracę - kiedy wypłacić wynagrodzenie za zaległy urlop?
data dodania: 2016-11-13
Art. 171 § 1 kodeksu pracy stanowi, że w przypadku niewykorzystania przysługującego pracownikowi urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy temu pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny (ekwiwalent za niewykorzystany urlop). Ekwiwalent za niewykorzystany urlop jest wyjątkiem od wyrażonej w art. 152 § 1 kodeku pracy zasady udzielania urlopu wypoczynkowego w naturze. Roszczenie pracownika o zapłatę wynagrodzenia za niewykorzystany urlop powstaje niezależnie od sposoby i przyczyn rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.
Dla powstania roszczenia o zapłatą ekwiwalentu za niewykorzystany urlop nie ma znaczenia z jakich powodów doszło do niewykorzystanie przez pracownika urlopu przed rozwiązaniem lub wygaśnięciem umowy o pracę (a dokładnie stosunku pracy).
Jak wskazano wyżej ekwiwalent przysługuje za niewykorzystany urlop bieżący i niewykorzystany urlop zaległy. Obliczając wysokość ekwiwalentu należy pamiętać, że ekwiwalent pieniężny za urlop bieżący przysługuje w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienie w tym roku, w którym uległ rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunek pracy (zgodnie z art. 155(1) kodeksu pracy). Z kolei ekwiwalent pieniężny za urlop zaległy przysługuje w pełnym niewykorzystanym przez pracownika wymiarze.
Pracodawca powinien również pamiętać, że pracownikowi nie należy się ekwiwalent za urlop, do którego prawo uległo przedawnieniu. Roszczenie o urlop, tak jak inne roszczenia ze stosunku pracy, przedawnia się po upływie trzech lat. Bieg przedawnienia roszczenia o urlop rozpoczyna się ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym pracownik uzyskał prawo do urlopu.
Uznaje się, że ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop podlega takiej samej ochronie jak wynagrodzenie za pracę.
A kiedy (w jakim dniu) pracodawca jest zobowiązany do wypłaty pracownikowi wynagrodzenia za niewykorzystany urlop? Kodeks pracy wprost i wyraźnie w żadnym przepisie tej kwestii nie reguluje.
W wyroku z dnia 29.03.2001r. (I PKN 336/00) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że ekwiwalent pracodawca jest zobowiązany wypłacić w dniu zakończeniu zatrudnieni, czyli w dniu ustania stosunku pracy. W tym bowiem dniu prawo pracownika do udzielenia urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w roszczenie o zapłatę pieniężnego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Nie mają w tym wypadku znaczenie wewnętrzne uregulowania obowiązujące u pracodawcy. Jeżeli zgodnie z nimi pracodawca mógłby wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop później niż w dniu ustania stosunku pracy, np. w dniu wypłaty wynagrodzenia za ostatnie miesiąc świadczenia pracy, to wypłata ekwiwalentu w tym późniejszym dniu nie będzie postępowania prawidłowym. Skutkiem takich działań pracodawcy będzie to, że pracownik nabędzie prawo do żądania odsetek za opóźnienia w zapłacie ekwiwalentu. Z kolei pracodawca naraża się na uznanie jego działania za wykroczenie przeciwko prawom pracownika, z czym może się wiązać ukaranie pracodawcy grzywną.
Jak wskazano wyżej ekwiwalent przysługuje za niewykorzystany urlop bieżący i niewykorzystany urlop zaległy. Obliczając wysokość ekwiwalentu należy pamiętać, że ekwiwalent pieniężny za urlop bieżący przysługuje w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienie w tym roku, w którym uległ rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunek pracy (zgodnie z art. 155(1) kodeksu pracy). Z kolei ekwiwalent pieniężny za urlop zaległy przysługuje w pełnym niewykorzystanym przez pracownika wymiarze.
Pracodawca powinien również pamiętać, że pracownikowi nie należy się ekwiwalent za urlop, do którego prawo uległo przedawnieniu. Roszczenie o urlop, tak jak inne roszczenia ze stosunku pracy, przedawnia się po upływie trzech lat. Bieg przedawnienia roszczenia o urlop rozpoczyna się ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym pracownik uzyskał prawo do urlopu.
Uznaje się, że ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop podlega takiej samej ochronie jak wynagrodzenie za pracę.
A kiedy (w jakim dniu) pracodawca jest zobowiązany do wypłaty pracownikowi wynagrodzenia za niewykorzystany urlop? Kodeks pracy wprost i wyraźnie w żadnym przepisie tej kwestii nie reguluje.
W wyroku z dnia 29.03.2001r. (I PKN 336/00) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że ekwiwalent pracodawca jest zobowiązany wypłacić w dniu zakończeniu zatrudnieni, czyli w dniu ustania stosunku pracy. W tym bowiem dniu prawo pracownika do udzielenia urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w roszczenie o zapłatę pieniężnego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Nie mają w tym wypadku znaczenie wewnętrzne uregulowania obowiązujące u pracodawcy. Jeżeli zgodnie z nimi pracodawca mógłby wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop później niż w dniu ustania stosunku pracy, np. w dniu wypłaty wynagrodzenia za ostatnie miesiąc świadczenia pracy, to wypłata ekwiwalentu w tym późniejszym dniu nie będzie postępowania prawidłowym. Skutkiem takich działań pracodawcy będzie to, że pracownik nabędzie prawo do żądania odsetek za opóźnienia w zapłacie ekwiwalentu. Z kolei pracodawca naraża się na uznanie jego działania za wykroczenie przeciwko prawom pracownika, z czym może się wiązać ukaranie pracodawcy grzywną.