Co przenosi umowa dotycząca przeniesienia przedsiębiorstwa?
data dodania: 2017-02-02
Art. 55(2) kodeksu cywilnego stanowi, że czynność prawna, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo obejmuje wszystko to co wchodzi w skład tego przedsiębiorstwa, chyba że strony tej czynności prawnej postanowią inaczej albo przepisy szczególne stanowią inaczej. Czynność prawna prowadząca do przejścia przedsiębiorstwa może być rożna : sprzedaż, darowizna, zamiana.
Wydawałoby się, że skoro w art. 55(1) kodeksu cywilnego mamy wymienione co wchodzi w skład przedsiębiorstwa i wynika z niego, że przedsiębiorstwo to wszystko to co służy prowadzeniu działalności gospodarczej, to jeżeli strony umowy postanawiają o przeniesieniu przedsiębiorstwa to z jednej strony na drugą stronę przechodzi całość przedsiębiorstwa, w rozumieniu składników funkcjonalnie umożliwiających prowadzenie działalności gospodarczej.
Wydawałoby się, że skoro w art. 55(1) kodeksu cywilnego mamy wymienione co wchodzi w skład przedsiębiorstwa i wynika z niego, że przedsiębiorstwo to wszystko to co służy prowadzeniu działalności gospodarczej, to jeżeli strony umowy postanawiają o przeniesieniu przedsiębiorstwa to z jednej strony na drugą stronę przechodzi całość przedsiębiorstwa, w rozumieniu składników funkcjonalnie umożliwiających prowadzenie działalności gospodarczej.
Podstawowy problem polega na tym, że na nabywcę nie przechodzą prawa, które wynikają z decyzji administracyjnych. Wynika to z tego, że w prawie administracyjnym obowiązuje reguła o braku sukcesji praw i obowiązków wynikających z decyzji administracyjnych.
Część autorów uważa, że art. 55(2) czytany łącznie z art. 55 (1) kodeksu cywilnego uzasadnia tezę, że przejście przedsiębiorstwa powoduje również przejście praw i obowiązków wynikających z decyzji administracyjnych. Aksjologicznie uzasadnia się to w szczególności w taki sposób, że dla wielu przedsiębiorstw ich byt i sens istnienia zależy od posiadania koncesji czy zezwolenia i przeniesienie tego rodzaju przedsiębiorstw bez zezwolenia czy koncesji na prowadzenie działalności nie ma żadnego sensu. Trudno odmówić racji takiemu rozumowaniu, ale dominuje jednak przekonanie, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo nie przenosi praw i obowiązków wynikających z decyzji administracyjnych.
Drugi problem dotyczy dwustronnych stosunków zobowiązaniowych. O ile raczej nie powinno budzić wątpliwości, że na nabywcę przedsiębiorstwa przechodzą wierzytelności wchodzące w skład przedsiębiorstwa (tak np. SN w wyroku z 18.08.2005r. sygn. akt V CK 104/05), to za daleko idący jest również wniosek, że przeniesienie przedsiębiorstwa powoduje „przeniesienie całości aktywów i pasywów” (abstrahując od kwestii, że ogóle nie można mówić o przeniesieniu pasywów).
W zakresie dwustronnych stosunków zobowiązaniowych jeżeli chodzi o wierzytelności to przeniesienie przedsiębiorstwa powoduje przejście wierzytelności ze zbywcy przedsiębiorstwa na nabywcę, zaś jeżeli chodzi o dług to dłużnikiem pozostaje zbywca przedsiębiorstwa, a jego nabywca przystępuje do tego długu (art. 55 (4) kodeksu cywilnego). Aby doszło do definitywnego przejścia długu konieczne jest zawarcie umowy o przejęciu długu zgodnie z art. 519 kodeksu cywilnego. Nie są trafne spotykane wypowiedzi orzecznictwa, że umowa dotycząca przedsiębiorstwa odnosi skutek wyłączanie do osób zbywcy i nabywcy pozostając bez wpływu na stosunki zobowiązaniowe zbywcy, a do ich zmiany konieczna zawsze jest zawieranie umów cesji wierzytelności i umów przejęcia długów.
Część autorów uważa, że art. 55(2) czytany łącznie z art. 55 (1) kodeksu cywilnego uzasadnia tezę, że przejście przedsiębiorstwa powoduje również przejście praw i obowiązków wynikających z decyzji administracyjnych. Aksjologicznie uzasadnia się to w szczególności w taki sposób, że dla wielu przedsiębiorstw ich byt i sens istnienia zależy od posiadania koncesji czy zezwolenia i przeniesienie tego rodzaju przedsiębiorstw bez zezwolenia czy koncesji na prowadzenie działalności nie ma żadnego sensu. Trudno odmówić racji takiemu rozumowaniu, ale dominuje jednak przekonanie, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo nie przenosi praw i obowiązków wynikających z decyzji administracyjnych.
Drugi problem dotyczy dwustronnych stosunków zobowiązaniowych. O ile raczej nie powinno budzić wątpliwości, że na nabywcę przedsiębiorstwa przechodzą wierzytelności wchodzące w skład przedsiębiorstwa (tak np. SN w wyroku z 18.08.2005r. sygn. akt V CK 104/05), to za daleko idący jest również wniosek, że przeniesienie przedsiębiorstwa powoduje „przeniesienie całości aktywów i pasywów” (abstrahując od kwestii, że ogóle nie można mówić o przeniesieniu pasywów).
W zakresie dwustronnych stosunków zobowiązaniowych jeżeli chodzi o wierzytelności to przeniesienie przedsiębiorstwa powoduje przejście wierzytelności ze zbywcy przedsiębiorstwa na nabywcę, zaś jeżeli chodzi o dług to dłużnikiem pozostaje zbywca przedsiębiorstwa, a jego nabywca przystępuje do tego długu (art. 55 (4) kodeksu cywilnego). Aby doszło do definitywnego przejścia długu konieczne jest zawarcie umowy o przejęciu długu zgodnie z art. 519 kodeksu cywilnego. Nie są trafne spotykane wypowiedzi orzecznictwa, że umowa dotycząca przedsiębiorstwa odnosi skutek wyłączanie do osób zbywcy i nabywcy pozostając bez wpływu na stosunki zobowiązaniowe zbywcy, a do ich zmiany konieczna zawsze jest zawieranie umów cesji wierzytelności i umów przejęcia długów.