Opodatkowanie odsetek od odszkodowania.

Pacjent , który doznał szkody lub krzywdy na skutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia spowodowanych nieprawidłowym udzieleniem mu świadczeń zdrowotnych w ramach naprawienie szkody otrzymuje jakieś kwoty pieniężne tytułem odszkodowania lub zadośćuczynienia. Same te kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia, które pod względem procesowym są roszczeniem głównym, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Niestety dla poszkodowanego pacjenta orzeczenia sądów administracyjnych są takie, że odsetki do zasądzonych kwot odszkodowania i zadośćuczynienia nie korzystają ze zwolnienie podatkowego, czyli że podatek od odsetek trzeba zapłacić.

Zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 3b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej : pdof) wolne od podatku (dochodowego od osób fizycznych) są odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawi wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie (z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono). Nie ma wątpliwości, że w tym zwolnieniu mieszczą się wszelkiego rodzaju odszkodowania i zadośćuczynienie zasądzone od szpitali za skutki błędów medycznych i uznane przez te szpitale w ugodach sądowych. Regułą niemal stuprocentową jest, że pacjent dochodząc odszkodowania lub zadośćuczynienie żąda też odsetek od dochodzonych kwot. Odsetki też są odszkodowaniem i należą się one wierzycielowi za to, że nie otrzymał w terminie, czyli wówczas kiedy powinien, świadczenia pieniężnego od swojego dłużnika. Odsetki są odszkodowaniem swoistym, bo mają charakter ryczałtowy tj. ich wysokość nie zależy od szkody poniesionej przez wierzyciela i po drugie mają charakter absolutny, tj. należą się za sam fakt opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia czyli nie zależą od winy czy innego przyczynienia się dłużnik do niespełnienia świadczenia pieniężnego.

Czy odsetki od zasądzonego odszkodowania i zadośćuczynienia lub ich uznanych w ugodzie sądowej podlegają zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3) pdof. Wydawało by się, że tak, bo na pierwszy rzut oka widać, że te odsetki są ściśle związane z odszkodowaniem i zadośćuczynieniem, są ich pochodną i należę się o tyle o ile należy się odszkodowanie lub zadośćuczynienie. Tak w każdym razie wydawało by się pacjentom, ale nie ministrowi finansów i sądom administracyjnym.

Np. o wydanie interpretacji podatkowej do ministra finansów zwróciła się pacjentka, której wyrokiem sąd okręgowy przyznał zadośćuczynienie wraz z odsetkami za zakażenie żółtaczką. Pacjentka zadała pytanie czy zasądzone kwoty podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Zdaniem pytającej te kwoty czyli zarówno kwota główna zadośćuczynienia jak i odsetki od tej kwoty podlegają zwolnieniu od opodatkowania.

W odpowiedzi Minister Finansów nie zgodził się w wnioskodawczynią. Zdaniem ministra finansów w ustawie pdof brak jest regulacji, które zwalniałyby od podatku odsetki ustawowe od zasądzonego zadośćuczynienia to te odsetki są przychodem podlagającym opodatkowaniu.

Podatniczka, jak to podatnik, postanowiła szukać sprawiedliwości w sądach administracyjnych. Jednak WSA w Krakowie skargę podatniczki na indywidualną interpretację oddalił uznając, że minister finansów prawidłowo uznał, że zasądzone odsetki od odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Z kolei skargę kasacyjną od tego wyroku NSA oddalił wyrokiem z dnia 12.04.2018r. (sygn. akt II FSK 968/16). NSA wyjaśnił, że odszkodowanie i zadośćuczynienie służą naprawieniu odpowiednie szkody majątkowej i szkody niemajątkowej. Zdaniem NSA oba te pojęcia oznaczają „główne, tj. zasadnicze świadczenie pieniężne związane z naprawieniem szkody” i dalej zdaniem NSA uregulowanie zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 3b) pdof nie daje podstaw do przyjęcia, że zwolnienie w tym przepisie obejmuje oprócz świadczenia głównego czyli odszkodowania i zadośćuczynienia również odsetki od nich. No i oczywiście NSA przypomniał też, że przepisy regulujące zwolnienia podatkowe powinny być interpretowane ściśle i gdyby ustawodawca chciał objąć zwolnieniem od podatku również odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia to odpowiednio zredagowałby uregulowanie zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 3b) pdof. NSA zauważył przy tym, że w art. 21 ust. 1 pdof (ten artykuł wymienia zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych) ustawodawca wymienił przypadki kiedy zwolnieniu podlegają odsetki : pkt 52, pkt 95, pkt 119, pkt 130, pkt 130a i pkt 130b pdof. W tych przypadkach ustawodawca wyraźnie wyodrębnił odsetki jako świadczenie zwolnione od podatku. Skoro zatem tych odsetek nie wyodrębnił w pkt 1) art. 21 ust.1 pdof to znaczy, że zamierzeniem ustawodawcy jest ich opodatkowanie.