Złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i jego doręczenie wraz z uzasadnieniem (mówiąc ściśle odpisu wyroku z odpisem uzasadnienia) ma "kapitalne" znaczenie dla strony procesu. Od tego bowiem uzależnione jest to czy może ona złożyć skutecznie apelację (tzn. apelację która zostanie rozpatrzona przez sąd drugiej instancji). W obecnym stanie prawnym apelację strona może wnieść w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia jej wyroku z uzasadnieniem. Aby otrzymać wyrok z uzasadnieniem strona musi złożyć skuteczny (czyli w terminie , opłacony i spełniający wymagania co do streści) wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie odpisu wyroku z odpisem uzasadnienia.

 Wyrok w procesie cywilnym nie jest pisemnie uzasadniany z urzędu. Przy ogłoszeniu wyroku sędzia sprawozdawca lub przewodniczący podaje ustnie zasadnicze powody rozstrzygnięcia albo wygłasza uzasadnienie (art. 326 § 3 kpc).

TERMIN DO ZŁOŻENIA WNIOSKU O SPORZĄDZENIE UZASADNIENIA:

Jeżeli powód lub pozwany chce otrzymać uzasadnienie wyroku powinien w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia wyroku złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienia i doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem (art. 328 § 1 kpc). Z tym zastrzeżeniem , że w przypadku jeżeli wyrok podlega doręczeniu stronom z urzędu wniosek o sporządzenie uzasadnienia powinien był złożony w terminie tygodnia od dnia otrzymania przez stronę wyroku.
Z urzędu doręcza się stronom wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym (art. 327 § 3 kpc).

Wniosek złożony po upływie tygodniowego terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia sąd odrzuca (art. 328 § 4 kpc). Tak samo sąd postąpi z wnioskiem niedopuszczalnym, nieopłaconym i dotkniętym brakami, których strona nie uzupełniło pomimo wezwania.

CO POWINIEN ZAWIERAĆ WNIOSEK?

We wniosku należy wskazać czy uzasadnienie ma dotyczyć całego wyroku czy jego części (a jeżeli części to których).
W tym miejscu istotna kwestia : jeżeli wyrok podlega uzasadnieniu z urzędu nie zwalnia to strony z obowiązku złożenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem . Jeżeli strona tego wniosku nie złoży to sąd uzasadnienie sporządzi ale go nie doręczy.

Poza tym wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku i jego doręczenie musi spełniać wymogi tak jak każde inne pismo procesowe określone w ar. 126 § 1 kpc.

OPŁATA:

Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku i jego doręczenie podlega opłacie w wysokości 100 zł (art. 25b ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Wprowadzenie przez ustawodawce tej opłaty ma zdyscyplinować strony do tego aby składały one takie wnioski tylko w tych sprawach, w których faktycznie zamierzają wnieść apelację i tym samym ma to odciążyć sądu od zbędnej pracy (sporządzenie uzasadnień wyroków, które następnie nie są zaskarżane). Jeżeli strona wniesie apelację to opłata od wniosku o sporządzenie uzasadnienia podlega zaliczeniu na opłatę od apelacji.

CO POWINNO ZAWIERAĆ UZASADNIENIE?

Uzasadnienie wyroku powinno być zwięzłe i zawierać : (i) wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej i (ii) wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.
Jeżeli przebieg posiedzenia był utrwalany za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk (art. 157 § 1 kpc) i uzasadnienie zostało wygłoszone po ogłoszeniu wyroku (i utrwalone) to zamiast uzasadnienia pisemnego wyroku sporządza się transkrypcję wygłoszonego uzasadnienia (art. 331 (1) kpc).

W JAKIM TERMINIE SĄD POWINIEN SPORZĄDZIĆ UZASADNIENIE?

Uzasadnienie sąd powinien sporządzić w terminie dwóch tygodni (art. 329 kpc). Termin ten liczy się od dnia wpływu "kompletnego" wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, a w razie gdy wniosek był dotknięty brakami od dnia usunięcie braków. Jeżeli uzasadnienie wyroku sporządzane jest z urzędu termin liczy się od dnia ogłoszenia wyroku.

Ten dwutygodniowy termin do sporządzenia uzasadnienia może być przedłużony przez prezesa sądu w przypadku "niemożności sporządzenia pisemnego uzasadnienia" w tym terminie.

A CO JEŻELI SPORZĄDZENIE UZASADNIENIE OKAŻE SIĘ NIEMOŻLIWE?

Jeżeli sporządzenie uzasadnienia okaże się niemożliwe prezes sądu zawiadamia o tym stronę (art. 331 § 4 kpc). W tym wypadku termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia otrzymania przez stronę tego zawiadomienia.

 Powyższe uregulowania są akualne wg stanu prawnego obowiązującego na dzień 20.01.2022r.