z wiedza i sztuką leczenie.
KTO JEST STRONĄ POSTĘPOWANIA ?
Stroną postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarza są : 1) pokrzywdzony, 2) lekarza, którego dotyczy postępowanie i 3) obwiniony, a w postępowaniu przed sądem lekarskim stroną jest również rzecznik odpowiedzialności zawodowej. Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna, których dobro zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przewinienie zawodowe. Jeżeli osoba fizyczna (pokrzywdzony) zmarła jej prawa w postępowaniu dyscyplinarnym może wykonywać jej małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek i osoba pozostająca we wspólnym pożyciu. Obwinionym zaś jest lekarz wobec którego zostało przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej wydane postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub przeciwko któremu rzecznik odpowiedzialności skierował do sądu lekarskiego wniosek o ukaranie.
POSTĘPOWANIE DOWODOWE:
Dowody w postępowaniu dyscyplinarnym lekarzy przeprowadzona są z urzędu albo na wniosek stron. Jeżeli jest to konieczne dopuszcza się dowód z opinii biegłego lub specjalisty (art. 59 uil). Dowody powinny być oceniane swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a ustalając stan faktyczny sąd lekarski powinien wziąć pod uwagę wszystkie przeprowadzone dowody.
NEGATYWNE PRZESŁANKI ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ LEKARZY
Ustawa o izbach lekarskich, podobnie jak inne ustawy regulujące odpowiedzialność za popełnienie czynu zabronionego przez prawo, zawiera tzw. przesłanki negatywne odpowiedzialności, czyli wymienia te przypadki, które uniemożliwiają wszczęcie i prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy. Zgodnie z art. 63 uil postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy nie wszczyna się a wszczęte umarza, jeżeli (i) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienie przestępstwa, (ii) czyn nie jest przewinieniem zawodowym albo ustawy stanowią, że sprawca - lekarz nie popełnia przewinienia zawodowego, (iii) obwiniony zmarł, (iv) nastąpiło ustanie karalności i (v) postępowanie za to samo przewinienie zawodowe wobec tego samego lekarza zostało prawomocnie zakończone albo zostało wcześniej wszczęte i toczy się nadal.
Jeżeli obwiniony zmarł po wszczęciu postępowania, jeżeli nastąpiło ustanie karalności po wszczęciu postępowania i jeżeli okazało się, że postępowanie za to samo przewinienie zawodowe wobec tego samego lekarza zostało prawomocnie zakończone albo zostało wcześniej wszczęte i toczy się nadal to postępowanie umarza się. Jeżeli to, że czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienie przestępstwa okazało się po wszczęciu postępowania lub to, że czyn nie jest przewinieniem zawodowym albo ustawy stanowią, że sprawca - lekarz nie popełnia przewinienia zawodowego okazało się po wszczęciu postępowania to sąd lekarski uniewinnia obwinionego lekarza, chyba że obwiniony w chwili popełnienia czynu był niepoczytalny (wówczas sąd lekarski umarza postępowanie).
Sąd lekarski może również umorzyć postępowanie jeżeli przewinienie zawodowe jest mniejszej wagi albo jeżeli orzeczenie kary byłoby oczywiście niecelowe ze względu na rodzaj i wysokość kary prawomocnie orzeczonej za ten sam czyn w innym postępowaniu przewidzianym w prawie, a interes pokrzywdzonego się temu nie sprzeciwia.
PRZEDAWNIENIE (USTANIE) KARALNOŚCI
Jak każdy rodzaj odpowiedzialności również "odpowiedzialność dyscyplinarna lekarzy ulega przedawnieniu" (art. 63 uil). Przedawnienie tej odpowiedzialności powoduje, że skutkuje tym, że nie może być wszczęte postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy. Termin przedawnienia tej odpowiedzialności wynosi 3 lata od popełnienia czynu. Bieg terminu przedawnienia może być przerwany przez każdą czynność rzecznika odpowiedzialności zawodowej podjętą do chwili wszczęcia postępowania. Karalność przewinienia zawodowego ustaje po upływie 5 lat od popełnienia przewinienia zawodowego, ale jeżeli to przewinienie jest jednocześnie przestępstwem to ustanie karalności następuje nie wcześniej niż ustanie karalności przestępstwa.
ETAPY POSTĘPOWANIE W PRZEDMIOCIE ODPOWIEDZIALNOŚCI
Pierwszym etapem postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy obejmuje tzw. czynności sprawdzające. Ich celem jest wstępne zbadanie czy istnieją podstawy do wszczęcie postępowania wyjaśniającego.
Następnym etapem postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarza jest postępowanie wyjaśniające, które wszczyna rzecznik odpowiedzialności zawodowej po otrzymaniu informacji wskazującej na możliwość popełnienia przewinienia zawodowego przez lekarza. Celem postępowania wyjaśniającego jest szczegółowe wyjaśnienie sprawy. Postępowanie wyjaśniające może się skończyć w jeden z dwóch następujących sposobów. Po pierwsze jeżeli postępowanie wyjaśniające nie dało podstaw do sporządzenia wniosku o ukaranie lekarza rzecznik odpowiedzialności wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania. To postanowienie rzecznik może wydać zarówno przed przedstawieniem lekarzowi zarzutów jak i po przedstawieniu zarzutów. Drugim możliwym zakończeniem postępowania wyjaśniającego jest sporządzenia wniosku o ukaranie lekarza, co zawsze jest poprzedzone wydaniem postanowienia o przedstawieniu lekarzowi zarzutów (art. 72 uil). Wniosek o ukarania rzecznik składa do właściwego sądu lekarskiego. Sądem lekarskim właściwym jest okręgowy sąd lekarski izby lekarskiej, której obwiniony lekarz jest członkiem w chwili wszczęcia postępowania.
Postępowanie przed okręgowym sądem lekarskim jest jawne (art. 79 uil), ale w wypadkach określonych w ustawie jawność zostaje wyłączona.
KARY:
Jeżeli lekarz zostanie uznany za winnego popełnienia przewinienia zawodowego sąd lekarski może wobec niego orzec jedną z następujących kar: 1) upomnienie, 2) naganę, 3) karę pieniężną, 4) zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia na okres od jednego roku do pięciu lat, 5) ograniczania zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat, 6) zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od jednego roku do pięciu lat i 7) pozbawienie prawa wykonywania zawodu. Przy czym orzekając karę zawieszenia prawa wykonywania zawodu (pkt 6 powyżej) lub karę pozbawienia prawa wykonywania zawodu (pkt 7 powyżej) sąd może jednocześnie dodatkowo orzec karę zakazu pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia (pkt 4 powyżej).
ODWOŁANIE:
Stronie postępowania, która nie zgadza się z orzeczeniem przysługuje mu środek zaskarżenia w postaci odwołania do Naczelnego Sądu Lekarskiego (art. 90 uil). Odwołanie to wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczania lekarzowi orzeczenia okręgowego sądu lekarskiego za pośrednictwem tego sądu.
ORZECZENIE NACZALNEGO SĄDU LEKARSKIEGO
Naczelny Sąd Lekarski po rozpoznaniu odwołania wydaje jedno z następujących rozstrzygnięć 9art. 92 uil) : 1) utrzymuje orzeczenia okręgowego sądu lekarskiego w mocy, 2) uchyla orzeczenie sądu okręgowego albo 3) zmienia orzeczenia sądu okręgowego. Naczelny Sąd Lekarski nie może uznać lekarza za winnego lub wymierzyć kary lekarzowi, który został uniewinniony przez lekarski sąd okręgowy lub wobec którego okręgowy sąd lekarski umorzył postępowanie.
KASACJA
Od prawomocnego orzeczenia Naczelnego Sądu Lekarskiego kończącego postępowanie w sprawie stronom, ministrowi właściwemu ds zdrowia i Prezesowi Naczelnej Rady Lekarskiej przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego (art. 95 uil). Kasację wnosi się w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia. Kasację wnosi się za pośrednictwem Naczelnego Sądu Lekarskiego. Podstawą kasacji (czyli to z jakich przyczyn można ją wnieść) mogą być tylko niektóre uchybienia (chodzi o uchybienia wymienione w art. 439 § 1 ustawy kodeks postępowania cywilnego). Jeżeli kasację wnosi strona powinna ona być sporządzona i podpisana przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym.
WYKONANIE ORZECZENIA:
Prawomocne orzeczenie sądu lekarskiego jest doręczane do wykonania prezesowi właściwej okręgowej rady lekarskiej (art. 107 uil). Lekarz wobec którego orzeczono zawieszenie wykonywania zawodu lekarza nie może wykonywać zawodu w żadnej formie. Orzeczenie kary zawieszenia prawa wykonywania zawodu lub pozbawienia prawa wykonywania zawodu stanowi podstawę do rozwiązania bez wypowiedzenia umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej, na podstawie której lekarz wykonuje pracę.
Naczelna Rada Lekarska prowadzi tzw. Rejestr Ukaranych Lekarzy i Lekarzy Dentystów Rzeczypospolitej Polskiej (art. 110 uil). Rejestr ten jest jawny dla osób, które wykażą interes prawny. Rejestr zawiera m.in. dane lekarza i dane o orzeczeniu.
Zatarcie kary upomnienia następuje po upływie roku od uprawomocnienia się orzeczenia o ukaraniu, zatarcie kary nagany następuje po upływie dwóch lat od uprawomocnienia się orzeczenia o ukaraniu, zatarcie kary pieniężnej, kary pełnienie funkcji kierowniczych i kary ograniczenia zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza następuje po upływie trzech lat od uprawomocnienia się orzeczenia o ukaraniu i kara zawieszenia prawa wykonywania zawodu ulega zatarciu po upływie 5 lat od uprawomocnienia się orzeczenia o ukaraniu. Nie ulega zatarciu kara pozbawienia wykonywania zawodu.
Przedstawione powyżej uregulowania są aktualne wg stanu prawnego obowiązującego na dzień 14.02.2022r.