PIT-11 z wykazanym przychodem z tytułu ugody frankowej

Zdarza się, że w związku z zawarciem z bankiem pozasądowej ugody dotyczącej tzw. kredytu frankowego bank może sporządzić i przekazać kredytobiorcy informację PIT-11, w której wykazany jest przychód kredytobiorcy z tytułu ugody odpowiadający kwocie umorzenia zobowiązań kredytobiorcy. Warto mieć świadomość, że otrzymanie przez kredytobiorcę od banku PIT-11 z kwota przychodu (dochodu) nie oznacza automatycznie, że kredytobiorca zobowiązany jest do zapłaty podatku PIT od tej kwoty. Wprawdzie co do zasady umorzenie zobowiązania uznaje się za nieodpłatne świadczenie, które skutkuje w podatku PIT powstaniem przychodu (art. 20 ust. 1 ustawy o PIT), jednakże taki przychód nie zawsze będzie podlegał opodatkowaniu. Zastosowanie w takim przypadku może bowiem znaleźć ulga podatkowa przewidziana rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (dotyczy przychodów z lat 2022-2024), ewentualnie wcześniejszym rozporządzeniem Ministra Finansów z 27 marca 2020 r. o tym samym tytule (dotyczy przychodów z lat 2019-2021).

W ww. rozporządzeniach, na podstawie uprawnienia wynikającego z art. 22 ust. 1 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów zdecydował m. in. o nieopodatkowywaniu podatkiem PIT dochodów kredytobiorców z tytułu umorzenia ich zobowiązań kredytowych przez bank. Brak opodatkowania nie dotyczy oczywiście każdej ugody z bankiem, obwarowany jest bowiem szeregiem warunków określonych w tych rozporządzeniach. Do głównych warunków należą:

- zaciągnięcie kredytu przed 15 stycznia 2015 r. w banku lub innej instytucji objętej państwowym nadzorem nad rynkiem finansowym;

- przeznaczenie kredytu na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej zaspokajającej własne cele mieszkaniowe;

- zabezpieczenie kredytu hipoteką.
Wydaje się, iż powyższe warunki może spełniać znaczna część kredytobiorców zawierajacych ugody z bankami.

Z interpretacji podatkowych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wynika, że jeśli spełnione są warunki do zastosowania zaniechania opodatkowania wynikającego z ww. rozporządzeń, banki nie powinny sporządzać dla kredytobiorcy informacji PIT-11 (np. interpretacja z 6 maja 2021 r. nr 0114-KDIP3-1.4011.125.2021.1.MK). W praktyce jednak spotkaliśmy się z sytuacjami, gdy informacja PIT-11 była wystawiana przez bank nawet w przypadku, który nie powinien budzić wątpliwości co do jego objęcia ww. zaniechaniem poboru podatku. Jest to zapewne podyktowane chęcią minimalizacji ryzyka ewentualnej odpowiedzialności banku lub jego pracowników za brak sporządzenia PIT-11 i, jeśli pojawiają się jakiekolwiek, nawet najmniejsze wątpliwości co do zastosowania ww. rozporządzeń w danej sprawie, bank z ostrożności sporządza informację PIT-11. Można to zrozumieć, w szczególności mając na uwadze „dynamikę” zmian w treści i interpretacji przepisów podatkowych, może jednakże powodować często nieuzasadnione wątpliwości kredytobiorców co do poprawności rozliczenia podatku PIT w zakresie dotyczącym ugody.

Należy mieć zatem świadomość, że ulga podatkowa wynikająca z ww. rozporządzeń nie jest uzależniona od tego jak dany przypadek oceni bank, ale od spełnienia przesłanek wymienionych w przepisach tych rozporządzeń. Wystawienie przez bank informacji PIT-11 z wykazaną kwotą przychodu z tytułu ugody nie przesądza o obowiązku zapłaty podatku. Każdy przypadek należy ocenić indywidualnie przez pryzmat obowiązujących przepisów, a nie w oparciu o działania banku, który często nie posiada wszystkich danych potrzebnych do należytej kwalifikacji prawno-podatkowej sprawy.

Pamiętajmy też, że do czasu upływu terminu przedawnienia podatku PIT za dany rok, deklaracja PIT może być skorygowana, a nienależnie zapłacony do urzędu skarbowego podatek PIT można odzyskać jako nadpłatę.