Od czego trzeba zacząć? Po pierwsze trzeba wiedzieć, że sprzedawca powinien kupującemu wydać rzecz w miejscy swojego zamieszkania (pamiętając, że mówimy o sprzedaży pomiędzy osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej). Wynika to z art. 454 § 1 k.c. zgodnie z którym jeżeli miejsce spełnienia świadczenia nie jest oznaczone ani nie wynika z właściwości zobowiązania to świadczenia (czyli również wydania rzeczy kupującemu) powinno być spełnione w miejscu zamieszkania dłużnika z chwili powstania zobowiązania.

Z art. 454 § 1 k.c. wynika, że miejscem spełnienia świadczenia przez sprzedawcę, czyli wydanie rzeczy kupującemu, jest miejsce zamieszkania sprzedawcy, jeżeli „miejsce spełnienia świadczenia nie jest oznaczone” ani nic innego nie wynika z właściwości zobowiązania. Brak miejsce oznaczenia spełnienia świadczenia oznacza, że w umowie strony umowy mogą inaczej określić miejsce spełnienia świadczenia postanawiając np. że miejscem spełnienia świadczenia jest miejsce zamieszkania kupującego.

Z art. 454 § 1 k.c. nie wynika jeszcze kto odpowiada za np. uszkodzenie rzeczy w czasie transportu. Tę kwestię reguluje art. 548 §1 k.c. Stanowi on, że niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzą na kupującego z chwilą wydania rzeczy sprzedanej.

Kluczową kwestią dla określenia kto ponosi odpowiedzialność za utratą rzeczy czy jej uszkodzenie w trakcie transportu jest kwestia wydania rzeczy w sytuacji gdy ma ona zostać przesłana przez sprzedającego do kupującego. Zgodnie z art. 544 § 1 k.c. jeżeli rzecz ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsce, które nie jest miejsce spełniania świadczenia (czyli do innego miejsce niż miejsce zamieszkania sprzedawcy – art. 454 k.c.) w razie wątpliwości uznaje się („poczytuje się” jak mówi przepis), że wydanie zostało dokonane z chwilą gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył tę rzecz przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju. Co to znaczy? Oznacza to, że jeżeli osoba fizyczna (kupujący) kupuje rzecz od innej osoby fizycznej (sprzedawca) i sprzedawca wysyła tę rzecz do kupującego to spełnienie świadczenia przez sprzedawcą następuje z chwilą wydanie tej rzeczy przewoźnikowi. Chodzi o to, że w takiej sytuacji nie dochodzi do zmiany miejsca spełnienia świadczenia (jest nim zgodnie z art. 454 k.c. miejsce zamieszkania sprzedawcy) i wydając rzecz przewoźnikowi sprzedawca spełnia swoje zobowiązanie umowne. Na czym polega sens takiego uregulowania? Służy ono pogodzeniu interesów kupującego i sprzedającego. Korzyścią dla kupującego jest to, że nie musi on się stawić w miejscu zamieszkania sprzedawcy żeby odebrać kupioną rzecz a korzyścią dla sprzedawcy jest to, że spełnia on świadczenia z chwilą wydania rzeczy przewoźnikowi i nie odpowiada on za działania tego przewoźnika (przewoźnik nie jest osobą, za pomocą której sprzedawca wykonuje zobowiązanie i za którą ponosiłby odpowiedzialność na podstawie art. 474 k.c.). Ponieważ miejsce spełniania świadczeni pozostaje to samo , czyli miejsce zamieszkania sprzedawcy, z chwilą wydania rzeczy przewoźnikowi dochodzi do spełnienia świadczenia przez sprzedawcę i z tą chwilą sprzedawca zwalnia się z obowiązku wydania rzeczy , w tym z konsekwencji określonych w art. 548 k.c. Zwolnienie z konsekwencji określonych w art. 548 k.c. oznacza, że ryzyko utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi wówczas, tj. w chwili wydania rzeczy przez sprzedawcę przewoźnikowi, na kupującego.

Aby na podstawie art. 544 § 1 k.c. doszło do wydanie rzeczy ze skutkiem przejścia ryzyka uszkodzenia lub utraty tej rzeczy na kupującego muszą być spełnione dwa wymogi : (i) sprzedawca musi powierzyć rzecz przewoźnikowi w celu dostarczenia tej rzeczy do miejsca przeznaczenia, czyli de facto do kupującego i (ii) sprzedawca powierzy rzecz przewoźnikowi zajmującemu się przewozem rzeczy tego rodzaju. Jeżeli sprzedawca powierzy przewiezienie rzeczy innemu podmiotowi niż przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju co rzecz sprzedana to sprzedający zwolni się z obowiązku wydania rzeczy i konsekwencji z art. 548 k.c. dopiero wówczas gdy kupujący odbierze rzecz.

A jak należy rozumieć art. 544 § 2 k.c., który stanowi, że „kupujący jest obowiązany zapłacić cenę dopiero po nadejściu rzeczy na miejsce przeznaczenia i po umożliwieniu mu zbadania rzeczy”? Mogłoby się wydawać, że art. 544 § 2 k.c. zmienia regułę wynikającą z art. 548 §1 k.c. (zgodnie z tym uregulowaniem „czytanym” łącznie z art. 544 § 1 k.c. z chwilą wydania rzeczy przewoźnikowi ryzyko utraty i uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego). Tak jednak nie jest. Po wydaniu rzeczy przewoźnikowi ryzyko utraty i uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego zgodnie z art. 544 §1 k.c., co oznacza, że w razie utraty lub uszkodzenia rzeczy w transporcie kupujący nie może odmówić zapłaty ceny za kupioną rzecz.

W takim razie jaki jest sens uregulowania z art. 544 § 2 k.c.? W tym przepisie chodzi o to, że kupujący może powstrzymać się skutecznie z zapłatą ceny do chwili jej odbioru i może odmówić zapłaty jeżeli z uzasadnionych przyczyn odmówi odbioru rzecz (tak : R. Trzaskowski (w: ) J. Gudowski (red.) „Kodeks cywilny. Komentarz”), ale trzeba pamiętać, że uzasadnione przyczyny odmowy odbioru rzeczy to tylko takie, za które odpowiedzialność ponosi sprzedawca. Oznacza to, że takimi uzasadnionymi przyczynami są np. dostarczenia rzeczy z wadami objętymi rękojmią albo gdy sprzedawca przesłał mu inną rzecz niż ta kupiona.